مشاوره خانواده و زندگی

پرخاشگری کودکان، علت پرخاشگری کودکان زیر ۳ سال، علت پرخاشگری کودکان ۵ ساله، علت پرخاشگری کودکان ۴ ساله، پرخاشگری در کودکان ۷ ساله، علت پرخاشگری کودکان ۱۰ ساله و سؤالات دیگر والدین در این مقاله توضیح داده شده است. پرخاشگری رفتاری خصومت‌آمیز و غیردوستانه است که در طی آن فرد تمایل دارد به دیگران صدمه و یا آسیب برساند. معمولاً کودکان خیلی سریع ناامید و مأیوس می‌شوند و پرخاشگری را مطابق با سنشان به شیوه‌های متفاوتی نشان می‌دهند. در اینجا دو شیوهٔ پرخاشگری مطرح شده است:

پرخاشگر ابزاری، که شئ محور است.
پرخاشگری خصومت آمیز یا ارتباطی، که شخص محور است.

علائم پرخاشگری کودکان
اگر نشانه های زیر به مرور در فرزندتان دیده می شود، حتما باید از مشاور کمک بگیرید:

اغلب عصبانی است.
بسیار تحریک پذیر یا تکانشی است و در تمرکز کردن مشکل دارد.
به راحتی ناامید می‌شود.
به کودکان یا بزرگسالان دیگر حمله فیزیکی می‌کند.
غالباً مجادله گر یا عبوس است.
در مدرسه عملکرد ضعیفی دارد یا نمی تواند در کلاس درس یا سایر فعالیت‌های سازماندهی شده شرکت کند.
در شرکت در موقعیت های اجتماعی و دوست یابی مشکل دارد.
مدام با اعضای خانواده دعوا می کند و اختیارات والدین را نمی پذیرد.
اغلب مسئولیت رفتار نادرست خود را انکار می کند و دیگران را مقصر می داند.
علت پرخاشگری کودکانزیر ۳ سال
در این دوره سنی، کودکان نسبت به هر شیء که در اطرافشان وجود دارد، احساس مالکیت می‌کنند و فکر می‌کنند تمام لوازم اطرافشان متعلق به آن‌هاست. پرخاشگری در این دوره سنی شیء محور یا ابزاری است و غالباً به‌خاطر به‌دست‌آوردن چیزی رخ می‌دهد. برای درک بهتر شیوه های ابزار پرخاشگری کودکان(از تولد تا سه سالگی) به مثال های زیر توجه کنید:

کودکی را می‌زند تا بیسکویت او را بگیرد.
کودکی را به زمین هل می‌دهد تا با قطارش بازی کند.
عروسک کودک دیگر را به‌زور می‌گیرد.
دوستش را هل می‌دهد تا بتواند کنار پنجره ماشین بنشیند.
علت پرخاشگری کودکان۴ ساله
تروما، شرایط خانواده و برخی از سبک‌های فرزندپروری (مانند تنبیه شدید و متناقض) احتمال پرخاشگری کودک ۴ ساله را افزایش می‌دهد و باعث اختلال در زندگی او می‌شود. مسائل کنترل خشم کودکان اغلب به این دلیل اتفاق می‌افتد که نمی‌دانند چگونه با ناامیدی یا سایر احساسات ناراحت‌کننده خود کنار بیایند، آن‌ها هنوز مهارت‌هایی را برای حل مشکلات بدون ناراحتی یاد نگرفته‌اند؛ بنابراین ممکن است پرخاشگر شوند.

علت پرخاشگری کودکان۵ ساله
در این سن، کودکان مهارت‌های شناختی و کلامی را کسب می‌کنند. معمولاً کودکان مهارت‌های جدید را که آموخته‌اند در رفتارهای پرخاشگرانه نیز به کار می‌گیرند. آن‌ها پیامدها و نتایج رفتار پرخاشگرانه را می‌فهمند، بنابراین اگر رفتار پرخاشگرانه به طور مثبت تقویت شود، آن رفتار می‌تواند دائماً تکرار شده یا شدت پیدا کند و یا آنکه آن رفتار هم تکرار شود و هم شدت یابد.

در این دوره سنی، پرخاشگری ابزاری هنوز وجود دارد و علاوه‌برآن پرخاشگری شخص محور نیز می‌شود.
پرخاشگری بیشتر خصومت‌آمیز یا ارتباطی است و هدف آن صدمه‌زدن به فردی دیگر برای کسب تسلط و گرفتن انتقام است.
برای درک بهتر شیوه های ابزار پرخاشگری کودکانسه تا پنج ساله به مثال های زیر توجه کنید:

کودکی، کودک دیگر را با مشت و لگد می‌زند به‌خاطر آنکه، آنچه را که از او می‌خواسته انجام نداده است (مسلط‌شدن).
گوشی هدفون خواهر یا برادرش را خراب می‌کند، چون آن‌ها اجازه نداده‌اند تا سی دی مورد دلخواهش را تماشا کند (انتقام‌جویی).
کودک شروع به بدگویی در مورد کودکی می‌کند که از او می‌ترسد، یا وقتی با او مواجهه می‌شود احساس تهدید می‌کند.

پرخاشگری کودکان
رفتار با کودک پرخاشگر ۶ ساله
طبیعی است که کودکان خردسال گاهی اوقات ضداجتماعی، سرکش، و حتی به‌صورت کلامی پرخاشگر باشند و برای کودکان عصبی تا سن حدود شش‌سالگی نیز گاهی طبیعی است که از نظر فیزیکی پرخاشگر باشند.

پرخاشگری در کودکان ۷ ساله
از مهم‌ترین عوامل پرخاشگری در کودکان می‌توان به بیش‌فعالی اشاره کرد. تکانشگری و تصمیم‌گیری ضعیف می‌تواند منجر به رفتاری شود که به‌عنوان پرخاشگری تعبیر می‌شود. این کودکان معمولاً عواقب اعمال خود را در نظر نمی‌گیرند و ممکن است خود و دیگران را به خطر بی اندازند. یکی از نشانه‌های دیگر پرخاشگری نیز می‌تواند تروما باشد.

مواقعی وجود دارد که پرخاشگری در کودکان یا نوجوانان توسط عوامل استرس‌زا در موقعیت تحریک می‌شود و نشان دهنده بیماری عاطفی است. اما درک این نکته مهم است که این نسبتاً نادر است و وقتی پرخاشگری به طور مکرر شروع به رخ‌دادن می‌کند، می‌تواند یک مشکل عاطفی در حال ظهور باشد.

منبع: کانون مشاوران ایران -پرخاشگری کودکان در سنین مختلف

آنچه باید در مورد روانشناسی کودکدو تا سه ساله خود بدانید: (راهنمای دو تا سه سالگی)

یکی از بزرگترین لذت ها برای پدر و مادر تماشای یادگیری وترقی کودکشان است. ولی آیا می دانید به کدام سمت می رود و چه نقاط عطف رشدی دارد؟ آیا می دانید برای کمک به کسب اعتماد به نفس از توانمندی هایش جهت رفتن به مرحله بعدی زندگی چه کاری از شما ساخته است؟

در سه سالگی، کودک نسبت به چند ماه قبل تحرک و بی پروایی بیشتری دارد. هنگام دویدن و راه رفتن کنترل بیشتری بر مسیر حرکتش دارد. و ممکن است بتواند روی انگشت یک پا راه برود و یا لی لی کند. او می تواند در هر گام به کمک یک پا از راه پله بالا برود و حتی ممکن است چنان به خود مطمئن باشد که بتواند بدون گرفتن جایی از راه پله استفاده کند. اغلب اوقات او می تواند توپ را از پایین به بالا پرتاب کند و یک توپ بزرگ را در بین دست های کشیده اش نگه دارد. کودک می تواند توپ را به سمت جلو شوت کند.

شما می توانید با دادن فرصت بازی در فضای باز مثل پارک و یا زمین بازی صاف و بی خطر به کودکتان کمک کنید تا مهارت هایش به شکل کامل پرورش یابد.

مهارت های حرکتی ظریف کودک نیز کم کم پیشرفت می کند. در سه سالگی کودک باید این توانایی را داشته باشد که غذایش را با قاشق بخورد بدون اینکه غذا بریزد و نیز باید بتواند دست هایش را خودش بشوید و خشک کند و لباس هایش را به تنهایی و تنها با کمی کمک از جانب شما بپوشد.

مهارت های بازی و فیزیکی در کودک دو ساله
کودک می تواند مداد شمعی را به شکل صحیح تر و محکم در دستانش نگه دارد و آنچه که ترسیم می کند نسبت به قبل قابل تشخیص تر است. او می تواند از تیزی اسباب بازی‌هایش برای بریدن اشیا استفاده کند.

هر چیزی که این فرصت را در اختیار کودک بگذارد تا مهارت هایش را تقویت وتمرین کند بسیار با ارزش است. وقتی کاغذ و مدادشمعی و مداد دراختیار کودک قرار می دهید موجب تقویت چالاکی کودک می شوید که این چالاکی هنگامی که او می خواهد مهارت نوشتن را بیاموزد به او کمک می کند.

با اینکه برای نوشتن به کودک کاغذ داده اید ممکن است نوشتن بر روی دیوار ها برایش جذاب تر از صفحه کاغذ باشد.

اکنون نوبت شماست که شرایطی فراهم کنید و مشوق کودکتان باشید تا استفلال بیشتری کسب کند. اجازه دادن به کودک برای تنهایی غذا خوردن و لباس پوشیدن، حتی اگر زمان زیادی از شما بگیرد عامل کمک کننده مهمی است چون فرصت زیادی تا قبل از اینکه او مدرسه را شروع کند وجود ندارد.

در این سن، مهارت سخن گفتن و تفکر در کودک به سرعت پیشرفت می کند. او می تواند تعدادی از رنگ ها را بر هم منطبق کند و نیز نام برخی از آنها را بداند. او داستان را دوست دارد و اکنون همان زمانیست که ممکن است مجبور شوید یک داستان را بارها برای کودک بخوانید. دایره لغات او هر روز وسیع تر می شود، با اینکه ممکن است از خیلی از این لغات جدیدی که یاد گرفته استفاده نکند.

تلاش کودک برای مهارت کلامی
گفتگو با کودک بسیار مهم است زیرا به او کمک می کند چیز هایی مثل ساختارجمله، ضمیر و زمان ها را یادبگیرد.

وقتی کودک تلاش می کند مهارت های کلامی که تازه کسب کرده است را تمرین کند حتما به او گوش دهید.

در این سن روش بازی کردن کودک مدام در حال تغییر است. زمانیکه در حال تمرین بر روی مهارت حل مساله، مهارت کلامی و خلاقیت است، دارای قوه تخیل بیشتری است و در این هنگام داستان هایی که به زبان می آورد بیشتر بر مبنای داستان کتاب هایی است که خوانده و یا برنامه های تلویزیونی است که دیده است.

اگر تا به حال چنین کاری انجام نداده اید باید بدانید اکنون بهترین زمان است تا کودک را با مهارت در آوردن لباس و نیز فعالیت های ابتکاری مثل خمیربازی، آب و شن و رنگ آمیزی یا پخت و پز آشنا کنید.

کارهایی که کودکتان انجام می دهد شاید چندان احساس خاصی را در شما بر انگیخته نکند ولی این کارها به عنوان یک خروجی مهم برای اوست که ایده های درونی اش را به شکل عینی و واقعی تبدیل می کند.

واجب است کودک فرصت بازی با سایر بچه ها را داشته باشد تا بتواند مهارت های اجتماعی را در خود تقویت کند. این مهارت ها اورا توانمند می کند تا برای قرار گرفتن در محیط مدزسه آماده شود. سه سالگی بهترین زمان برای ایجاد بستری مناسب جهت کسب مهارت های اجتماعی، شناختی و فیزیکی است که او هنگام شروع مدرسه به آنها نیاز دارد.

کسب این مهارت ها تنها برای زنده ماندن کودک نیست، بلکه این مهارت ها موجب پیشرفت کودک در محیط آموزشی رسمی می شود ونقش شما در این زمینه بسیار مهم و حیاتی است.

منبع: کانون مشاوران ایران- روانشناسی کودک دو تا سه ساله